Ở thời kỳ mà học đại học còn là lãnh địa riêng của số ít những người có đặc quyền, có lẽ không có sự mặc định rằng tấm bằng đại học nhất thiết phải là bệ phóng cho sự nghiệp sau này.
Những ngày đó đã qua rồi.
Ngày nay, tấm bằng không là gì nhưng nhất thiết cần phải có để bước vào thị trường lao động, một thị trường mà có trên phân nửa khả năng là bạn thất nghiệp.
Tuy chỉ bằng đại học không thì không đủ để đảm bảo có được việc làm, nhưng chúng ta lại tốn kém ngày càng nhiều để học đại học.
Chúng ta đang đánh mất những phương cách quan trọng để hiểu và cải thiện vừa thế giới vừa bản thân chúng ta – gồm cả việc tăng cường hạnh phúc bản thân, khơi nguồn sáng tạo và tạo ra sự khoan dung bên cạnh những giá trị khác, mà nó còn dẫn đến những mặc định của chúng ta về giá trị thị trường của một số tấm bằng nhất định, theo đó một số tấm bằng được cho là vô giá trị so với một số tấm khác.
Trong trường hợp tốt nhất, nó có thể khiến cho một số sinh viên bị áp lực không cần thiết. Trường hợp xấu nhất, nó đẩy chúng ta vào những con đường đưa đến cuộc sống ít viên mãn hơn.
Nó cũng định hình mặc định của chúng ta về những sinh viên khoa học đại cương là ‘đẳng cấp tinh hoa’ – điều mà có thể làm các sinh viên có hoàn cảnh khó khăn cũng như bất cứ những ai muốn thu được lợi ích ngay từ khoản tiền bỏ ra học đại học bị chùn bước trong việc theo học những ngành học có khả năng có ích cho họ.
Kỹ năng mềm, tư duy phản biện là điều tối quan trọng hiện nay
Hiện Uber đang tuyển những người có bằng tâm lý học để giải quyết những khách hàng và tài xế không hài lòng. Opentable tuyển những người tốt nghiệp ngành Anh văn để đưa dữ liệu đến những ông chủ nhà hàng để khiến họ hứng thú với những gì mà số liệu có thể giúp cho nhà hàng của họ.
Nghiên cứu của LinkedIn về những kỹ năng công việc được các nhà tuyển dụng tìm kiếm nhiều nhất trong năm 2019 cho thấy ba ‘kỹ năng mềm’ được cần nhất là ‘sáng tạo, thuyết phục và hợp tác’, còn một trong năm ‘kỹ năng cứng’ hàng đầu là quản lý con người.
Có 56% các công ty Anh được khảo sát cho biết nhân viên của họ thiếu những kỹ năng làm việc nhóm thiết yếu và 46% trong số đó cho rằng họ gặp vấn đề khi nhân viên của họ phải chật vật kiểm soát cảm xúc cho dù đó là cảm xúc của họ hay của người khác.
Mà đó không chỉ là các ông chủ lao động Anh: một nghiên cứu hồi năm 2017 phát hiện rằng những công việc tăng trưởng nhanh nhất ở Mỹ trong vòng 30 năm qua gần như toàn bộ đều đòi hỏi các kỹ năng xã hội ở mức độ cao.
Điều gì thiết yếu cho thời đại ngày nay?
Hay hãy nghe trực tiếp lời khuyên của hai nhà điều hành hàng đầu ở tập đoàn Microsoft mới viết gần đây: “Do máy tính phản ứng càng ngày càng giống con người, do vậy, những kiến thức chuyên môn từ các trường đại học, các ngành khoa học công nghệ, kinh tế sẽ không còn trở nên quan trọng nữa.
Dĩ nhiên, không cần phải giải thích là bạn có thể trở thành người giao tiếp tài ba và có tư duy phân tích mà không cần phải học ngành giáo dục đại cương. Và việc được đào tạo tốt ở bất kỳ trường đại học nào, không chỉ là học Anh văn hay tâm lý học, có thể giúp rèn luyện hơn nữa những khả năng này.
Khi được yêu cầu thu gọn lại chỉ còn ba kỹ năng giúp cử nhân ngành khoa học nhân văn dễ dàng bước vào thị trường lao động nhất, Anders không ngần ngại nói: “Sáng tạo, tò mò và thấu cảm”.
“Thấu cảm thường là kỹ năng quan trọng nhất. Nó không phải chỉ đơn giản là cảm thấy đau buồn khi người khác gặp nạn. Nó có nghĩa là khả năng hiểu những nhu cầu và mong muốn của nhiều nhóm người đa dạng.”
